Jest taka przepiękna piosenka Andrzeja Zauchy, C’est la vie – Paryż z pocztówki…, oddająca atmosferę egzystencji w małym miasteczku. Pobrzmiewa w niej nostalgia, ale przede wszystkim beznadzieja egzystencji w miejscu, gdzie: knajpa, kościół – widok z mostu (…) dwie drogi na krzyż (…) i ten bruk – ideał nie tknął go. Po 1989 r. małe i średnie miasta, dotąd z trudem ale jednak nadążające za wyzwaniami współczesności, zaczęły umierać, choć – jak zauważył profesor P. Śleszyński – robiły to po cichu; nikt się tym procesem nie interesował, zwłaszcza media. Największe straty poniosły miasta i miasteczka Mazur, Podlasia, Pomorza Środkowego, Lubelszczyzny i Sudetów, które utraciły swoje zakłady przemysłowe. Stały się od tego czasu lokalnymi ośrodkami obsługi okolicznych funkcji rolniczych, czasem turystycznych, a niekiedy istnieją same dla siebie1. Szansą na wyjście z tego impasu dla 672 ośrodków i samorządów okazała się akcesja Polski do Unii Europejskiej w 2005 r. i budżet tej instytucji przeznaczony na zrównoważony rozwój regionów, w tym na działania rewitalizacyjne. Te rozwojowe tendencje zauważyła i opisała w 2010 r. dr inż. arch. Joanna Poczobut, zwracając jednak uwagę na fakt, że: Rewitalizacja miast jest złożonym, długotrwałym procesem. Jej przygotowanie i rozpoczęcie wydaje się Strategia Ślimaka dużo trudniejszą realizacją w tych najmniejszych miastach – o liczbie mieszkańców do 20 tysięcy2. Problem polegał też na tym, że w dokumentach strategicznych UE preferowano modele rozwoju miast innowacyjnych, inteligentnych i otwartych (Smart City, Creative City, Open City), do których najbliżej ze swoim potencjałem technicznym, komunikacyjnym i informacyjnym było miastom dużym (Warszawa, Kraków, Gdańsk) i ewentualnie średnim (Białystok, Rzeszów, Kielce i Bydgoszcz)3. Zupełnym więc zaskoczeniem było przebicie się na plan pierwszy, powstałej oddolnie i samoistnie, bez wsparcia rządów i Komisji Europejskiej, inicjatywy postulującej model miasta europejskiego XXI wieku wygenerowany w ramach filozofii slow.