Odświeżam koszyk
Dodano do koszyka
Historia BUDOWNICTWO ARCHITEKTURA
STRONA GŁÓWNA > Renowator > Artykuły techniczne > Ochrona obiektów zabytkowych przed mikroorganizmami
Nr 3/2013 Caparol Polska Sp. z o.o.
Ochrona obiektów zabytkowych przed mikroorganizmami

Obiekty zabytkowe to budowle o ponadprzeciętnych walorach architektonicznych i historycznych, będące swoistym świadectwem istnienia naszych przodków. Konserwacja i renowacja historycznej substancji budowlanej to niezwykle specjalistyczna dziedzina, wymagająca obszernej wiedzy z zakresu architektury, historii sztuki, kultury, ale również nauk technicznych czy najnowszych technologii.


Głównym celem działań konserwatorskich jest utrzymanie budowli zabytkowej w jej pierwotnym kształcie przez jak najdłuższy czas. Jednak aby móc przeprowadzić prace restauracyjne, poza fachową wiedzą, niezbędne są profesjonalne produkty, spełniające wysokie normy i gwarantujące doskonały efekt renowacyjny.


W pracy nad konserwacją zabytków ogromny problem stanowią mikroorganizmy. Przyczyniają się do często nieodwracalnych uszkodzeń na zabytkowych budynkach. Najczęściej przyczyną są nieodpowiednio dobrane materiały oraz zła eksploatacja. O tym, jak bronić się przed niekorzystnym wpływem mikroorganizmów – opowiada Zbigniew Gil, Product Manager ds. Histolith.


Glony i grzyby to żywe mikroorganizmy, które w swoim naturalnym środowisku często tworzą fascynująco piękne formy życia. W toku ewolucji nauczyły się przystosowywać do życia na najróżniejszych materiałach i w wielu środowiskach. Przy odpowiednich warunkach zagnieżdżają się na fasadach domów, znakach drogowych, skrzynkach pocztowych itp. Zarośnięcie elewacji grzybami i glonami nie stanowi wady powłoki malarskiej w tradycyjnym rozumieniu. W przypadku ataku samych glonów chodzi o biologiczne zanieczyszczenie, które nie działa niszcząco na podłoże i nie wpływa ujemnie na funkcję, spełnianą przez powłokę elewacyjną.

Komórki glonów i zarodniki grzybów osadzają się na wszystkich elewacjach. Najbardziej zagrożone są tynki z żywic syntetycznych bez dodatku biocydów. Na silnie zasadowych podłożach (jak np. farby i t ynki wapienne) glony i grzyby się nie pojawiają. Grzyby i glony rozrastają się do widocznych kolonii, ale tylko wtedy, gdy podłoża pozostają wilgotne przez dłuższy czas. Można zauważyć różnicę między szybkim atakiem a rozwojem postępującym przez lata. Szybkość inwazji mikroorganizmów zależy głównie od ilości rozpuszczalnych w wodzie składników organicznych nowej powłoki, które sprzyjają szybkiemu zagnieżdżaniu się mikroorganizmów.


Glony
Głównym środowiskiem życia glonów jest woda. Komórki glonów zawierają chlorofil, podobnie jak u innych roślin. Do życia potrzebują światła i dwutlenku węgla oraz azotu i minerałów z podłoża. Na fasadach najczęściej spotyka się glony powietrzne, przystosowane do życia bez wody. Z reguły składają się one z pojedynczej komórki lub szeregu komórek o średnicy rzędu 10 µm (zbliżone wielkością do cząstek pyłu). Przemieszczają się z wiatrem i osadzają na elewacjach, gdzie przy sprzyjających warunkach (wystarczająca ilość wody i substancji odżywczych) zaczynają się rozmnażać, tworząc kolonie. Glony są bardzo odporne na brak wody, bez której wysychają i odbarwiają się. „Uśpione” mogą przetrwać bardzo długo, aby znowu się „przebudzić”.

Obiekt po zastosowaniu środka ochronnego – Capatox.

Grzyby, pleśnie
Grzyby na fasadach są grzybami pleśniowymi, składającymi się ze strzępków i zarodników.
Głównym środowiskiem ich życia jest ziemia, gdzie powodują rozkład substancji organicznych, których potrzebują do życia. Rozmnażają się przez zarodniki przenoszone przez wiatr i mogą osadzać się na wszystkich powierzchniach, z których, w odpowiednich warunkach (wilgotność i temperatura, substancje odżywcze), tworzą się strzępki rozrastające się następnie w grzybnie. Na końcach niektórych strzępek powstają zarodnie, a z nich zarodniki, które poszukują nowego miejsca, niesione przez powietrze.


Warunki szczególnie sprzyjające rozwojowi glonów i grzybów to:
• wysoka wilgotność na przestrzeni roku – lata o ponadprzeciętnych średnich opadach to czas szczególnego rozwoju mikroorganizmów;
• błędy projektowe i wykonawcze, związane np. ze złym odprowadzeniem wody z dachu, woda rozpryskująca się w rejonie cokołu;
• nachylenie powierzchni – bardziej nachylona powierzchnia jest mocniej narażona na opady, a więc bardziej wilgotna (z powierzchni pionowej woda szybciej spływa);
• podsiąkająca wilgoć z podłoża;
• zacienienie fasady – osłonięte powierzchnie dłużej pozostają wilgotne;
• przepływ powietrza – powierzchnie o ograniczonym przepływie powietrza schną wolniej;
• otoczenie – bezpośrednie sąsiedztwo terenów zielonych – bliskość lasów, parków, zbiorników wodnych, obrzeża miast, tereny wiejskie;
• strony świata – problem porastania dotyczy przede wszystkim elewacji północnych i zachodnich (mniejsze nasłonecznienie – dłużej wilgotne);
• temperatura elewacji – im lepsza izolacja cieplna, tym zimniejsza fasada, a więc bardziej narażona.

Obiekty zabytkowe są szczególnie narażone na atak mikroorganizmów. Powodów jest kilka, ale głównym czynnikiem jest duże zawilgocenie ścian. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak dobrej izolacji fundamentów w obiektach zabytkowych. Ponadto zastosowanie nieodpowiednich materiałów (szczelnych) powoduje wzmożone podciąganie kapilarne. Dodatkowo wprowadza się materiały (cement, nieodpowiednie farby – mało odporne na zakażenie), które są odpowiedzialne za bardzo szybki rozwój mikroorganizmów. Aby zapobiegać takiemu stanowi rzeczy, podczas renowacji należy rozważyć użycie materiałów naturalnie odpornych na zakażenie. Należy tutaj wskazać linię produktów wapiennych marki Histolith. Wysokie pH wapna jest odpowiedzialne za naturalną odporność na zakażenie. Przy okazji wysoka paroprzepuszczalność pozwala na szybkie odparowanie wody ze ścian, co znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju mikroorganizmów. Naturalną odpornością wykazują się także produkty na bazie szkła wodnego potasowego. Mówimy tutaj o tzw. powłokach krzemianowych.

Więcej informacji o profesjonalnych materiałach do renowacji zabytków znaleźć można na www.caparol.pl.

Opracowanie: Katarzyna Jaworska
Dział Komunikacji Caparol Polska
Fotografie: Caparol Polska.

Załączniki:
Caparol_3_2013.pdf
Bieżące wydanie

Renowacje i Zabytki
ZAMEK W MALBORKU - 1/2024

W numerze:

ZAMEK W MALBORKU


Dzieje budowlane zamku

Droga do UNESCO

Muzeum od kuchni

 

Wyróżnienia i nagrody

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Mecenas Kultury Miasta Krakowa

Nagroda "Złotego Pióra"

Złoty Krzyż Zasługi

Czytaj więcej