Wpierwszej chwili można zadać sobie pytanie, w czym programy komputerowe mogą być pomocne przy renowacji zabytków? Praktyka pokazuje, że mogą być przydatne na kilku płaszczyznach. Szczególnie potrzebę ich użycia dostrzec można przy pracach z budynkami powstałymi na przełomie XIX i XX wieku. Choć są to zabytki stosunkowo młode, to najczęściej wciąż spełniają swoje pierwotne funkcje użytkowe. Znajdują się tam mieszkania, biura czy inne pomieszczenia przeznaczone na przebywanie ludzi.

O ile w zabytkach sprzed stuleci mury przeważnie posiadały znaczną grubość, o tyle we wspomnianych wyżej obiektach mamy do czynienia z murami o zbliżonej grubości do współczesnych. W momencie wznoszenia kierowano się trendami i zasadami ówczesnej sztuki budowlanej. W dzisiejszych czasach okazuje się, że ze względu na bilans energetyczny, są to budynki wymagające natychmiastowych szeroko rozumianych zabiegów termomodernizacyjnych. Dotyczy to zarówno wymiany instalacji C. O., nierzadko wymiany stolarki okiennej oraz zwiększenia izolacyjności murów – czyli ocieplenia ścian. Szczególnie w odniesieniu do ocieplenia ścian napotkamy na dylemat – ocieplać, czy nie? Oczywiście z punktu widzenia energochłonności budynku pierwszym wnioskiem jest – ocieplać! Zaraz po tym jednak przychodzi pytanie – w jaki, sposób? Gdzie umiejscowić izolację cieplną? Elewacja stanowiąca element zabytku nie może być ocieplona, bo zakryciu uległyby wszelkie elementy architektoniczne. Zatem jedynym wyjściem pozostaje ocieplanie od wewnątrz.

Obecnie na rynku znajduje się kilka systemowych rozwiązań ociepleń od środka, dostępne są też specjalne płyty termoizolacyjne przeznaczone do tego. Jednak zawsze pozostaje pytanie, kiedy ocieplenie wykonane od wewnątrz jest zaprojektowane właściwie? Czy na skutek zaburzenia jednorodności termicznej ściany, nie dojdzie do zjawisk niepożądanych tj. np. miejscowa kondensacja pary wodnej? W konsekwencji może to prowadzić do rozwoju  mikroorganizmów, tj. grzybów, rozkładu pleśniowego czy przyspieszonej degradacji murów budynku, prowadząc do ograniczenia funkcjonalności pomieszczeń. W tym właśnie miejscu z pomocą przychodzi program do dynamicznej analizy warunków cieplno-wilgotnościowych przegrody – WUFI. Dzięki temu programowi możliwe jest zasymulowanie niemal dowolnych warunków otoczenia z uwzględnieniem sposobu użytkowania i funkcjonalności pomieszczeń oraz realnych, zmiennych warunków pogodowych. Program analizuje transport wilgoci przez przegrodę wraz z symulacją procesów wysychania. Dzięki temu możliwe jest wskazanie potencjalnie niebezpiecznych miejsc, w których może dojść do kondensacji pary wodnej oraz miejsc, z których odparowanie będzie utrudnione, co prowadzić może do zwiększania zawartości wilgoci w murze. Dzięki takim analizom można swobodnie dobierać rodzaj i grubość materiału ociepleniowego oraz symulować różne typy konstrukcji ocieplenia od środka w celu znalezienia optymalnego rozwiązania.

Henkel, który posiada w swojej ofercie kompleksowy system do renowacji zabytków, często spotyka się właśnie z tego typu zagadnieniami na budowie. W zakresie serwisu, jaki świadczy zespół techniczny firmy wchodzi diagnostyka na budowie, jak również pobieranie i analizowanie próbek na zawartość soli i chlorków, jak również wykonywanie  analiz przy użyciu programów komputerowych, tj. WUFI.

Z doświadczenia w analizach cieplno-wilgotnościowych z zastosowaniem WUFI zdarzały się sytuacje, w których wykonanie ocieplenia od środka było z fizycznej strony niewskazane. Takie przypadki nie należą do częstych, jednak bez właściwej analizy nieświadomie, chcąc poprawić termikę budynku, można doprowadzić do przyspieszonej degradacji obiektu zabytkowego.

Dodatkowym miejscem, w którym program WUFI znajduje zastosowanie w pracach zespołu technicznego Henkel, jest analiza stanu wilgoci murów. Dzięki możliwości dokładnego symulowania warunków otoczenia, po zbadaniu stopnia wilgotności przegrody, w przybliżeniu można określić tempo wysychania muruoraz przewidzieć zmiany w transporcie wilgoci przez przegrodę, jakie zajdą po zastosowaniu materiałów użytych do prac na obiekcie.

Wspomniany program pozwala także, po zamodelowaniu przegrody, na przeprowadzenie analizy stanu cieplno-wilgotnościowego istniejących przegród i określenie bilansu wilgoci. Wynikiem takiej analizy może być np. określenie miejsca powstawania zawilgocenia w murze. Oczywiście stosowanie analiz i programów komputerowych nie wyczerpuje zakresu opracowań, jakie powinny powstać przy pracach nad obiektem zabytkowym, ale jest to doskonałe narzędzie  wspomagające, które pozwala na dokładniejsze określenie przyczyn stanu zastanego i zasymulowanie następstw po zakończeniu prac.

Tomasz Zembrowski
Project Manager Henkel Polska Sp. z o.o.