W dniach 20–22 września 2012 r. odbyła się w Gdyni trzecia międzynarodowa konferencja naukowa z cyklu „Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni”. Poprzednie odbyły się w roku 2007 oraz 2009. Tegoroczna konferencja odbywała się pod hasłem „Architektura XX w. do lat 60. i jej ochrona”.
Organizatorem cyklu konferencji jest Urząd Miasta Gdyni, a jednostką odpowiedzialną za przygotowania i koordynację – Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. Współorganizatorami konferencji były Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej oraz Wydział Nawigacyjny Akademii Morskiej w Gdyni. Konferencja odbyła się pod honorowym patronatem ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Podobnie jak poprzednie konferencje o architekturze modernizmu w Gdyni, także tegoroczna, przygotowana została przy udziale PKN ICOMOS, który objął patronat. „Renowacje i Zabytki” były już tradycyjnie patronem medialnym konferencji.
Dwudniowe obrady odbywały się w siedzibie Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej na Molo Południowym. Ten sztandarowy zabytek modernistyczny Gdyni, zaprojektowany pod koniec lat 30. XX w. z przeznaczeniem na Dom Żeglarza Polskiego, okazał się niezwykle funkcjonalny i atrakcyjny.
Dom Żeglarza Polskiego – miejsce obrad konferencji.
W czasie dwudniowych obrad wystąpili badacze modernizmu i konserwatorów z kilkunastu krajów. Warto wymienić niektóre prezentacje, np.: na temat ochrony i konserwacji Białego Miasta w Tel Awiwie, przygotowaną przez głównego konserwatora miasta Jeremiego Hoffmanna, na temat ochrony dziedzictwa powojennego Berlina – prezentacja dyrektora Urzędu Konserwatorskiego Landu Berlin prof. Jörga Haspela czy referat na temat zagadnień konserwatorskich w budynkach Bauhausu w Dessau – przedstawiony przez Monikę Markgraf z Fundacji Bauhaus. Na konferencji wystąpili również autorzy książek o architekturze XX w. – Peter Gössel z Niemiec i Hans Ibelings z Holandii.
Oprócz wyżej wspomnianych, interesujące prezentacje na temat architektury modernizmu i problemów konserwatorskich w swoich krajach przedstawili: prof. Johan Martelius ze Szwecji, dr Renate Caupale z Łotwy, prof. Aino Niskanen z Finlandii, dr Liutauras Nekrosius z Litwy, dr Ola Wederbrunn z Danii, dr Edward Denison w Wielkiej Brytani (prezentacja na temat Erytrei) i Werner Huber ze Szwajcarii. Zagraniczne wystąpienia uzupełniły prezentacje przygotowane przez specjalistów od historii i ochrony architektury modernizmu z całej Polski. Ciekawym i nowym wątkiem były dwa krótkie wystąpienia dotyczące turystycznego propagowania architektury modernizmu w Katowicach i Gdyni. Prezentacje i obrady śledziło liczne grono słuchaczy, wśród których byli nie tylko badacze architektury modernizmu i konserwatorzy, ale także studenci z całego kraju i mieszkańcy Gdyni.
W czasie konferencji była możliwość zakupienia pamiątek związanych z gdyńskim modernizmem (miniaturki budynków, przypinki, magnesy, pocztówki, itp.). Ponadto każdy z prelegentów otrzymał pamiątkową miniaturę „Domu Żeglarza Polskiego” z okolicznościowym napisem.
W trzecim dniu konferencji była możliwość zapoznania się w terenie z wybranymi przykładami architektury modernistycznej Gdyni. Część uczestników skorzystała z autokarowego objazdu m.in. po terenach portowych, inni wybrali pieszy spacer po śródmieściu. Wycieczki były prowadzone przez specjalistów od architektury Gdyni – prof. Marię J. Sołtysik, Annę Orchowską-Smolińską i Roberta Hirscha. Uczestnicy mogli zobaczyć m.in. specjalnie udostępnione wnętrza zabytkowych budynków: domu mieszkalnego FE BGK przy ul. 3 Maja 27-31 (w tym pierwszy w Gdyni garaż podziemny i urządzone przez mieszkańców społeczne Muzeum Modernizmu), Sądu Rejonowego przy placu Konstytucji i pobliskiego dworca kolejowego Gdynia Główna – oddanego niedawno do użytku po rewaloryzacji, ze znakomitymi malowidłami i mozaikami z lat 50. XX w. Oprócz tego zaprezentowano interesujące przykłady architektury z lat 60. XX w.: Dworzec Żeglugi Przybrzeżnej przy al. Jana Pawła II 2 i kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Armii Krajowej 46. Trwałym efektem konferencji będzie kolejna, trzecia już publikacja z artykułami przygotowanymi na bazie wystąpień konferencyjnych. Fotorelacja z konferencji zamieszczona jest na stronie internetowej Miasta Gdyni: www.gdynia.pl/zabytki. Kolejna – czwarta konferencja z cyklu Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni, zaplanowana jest na wrzesień 2014 r. Już teraz serdecznie zapraszamy.
Robert Hirsch
Fotografie: Alina Limańska, ze zbiorów MKZ Gdyni
Poznań
70-lecie Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu
Konserwacja Sali Sesyjnej Urzędu Miasta Poznania
Rewaloryzacja Starego Rynku
Renowacje zabytkowych budynków
Park Kulturowy Stare Miasto
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Mecenas Kultury Miasta Krakowa
Nagroda "Złotego Pióra"
Złoty Krzyż Zasługi