Zespół zabudowań po nieczynnej kopalni „ Julia” w Wałbrzychu to jeden z najciekawszych zabytków postindustrialnych w Polsce. Dzięki rewitalizacji dziś znów zachwyca swoją architekturą, a działające w nim Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia przyciąga tłumy zwiedzających. Podczas renowacji ceglane obiekty ocieplono od środka w technologii Multipor.

Działająca ponad 200 lat Kopalnia Węgla Kamiennego „Julia”, znajdująca się w dzielnicy Wałbrzycha Biały Kamień, była jednym z największych zakładów przemysłowych Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wydobycie ruszyło tutaj w 1770 roku, a eksploatacja zakończyła się w 1996 roku. Po kopalni „Julia” pozostał olbrzymi, unikalny na skalę europejską zespół naziemnych budowli górniczych z licznymi szybami, czyli wieżami wyciągowymi oraz trasą podziemną.

Przez lata budynki niszczały, a cały teren powoli ulegał degradacji, szczęśliwie podjęto decyzję o adaptacji historycznych obiektów do nowych funkcji.

Zakończona w 2014 roku rewitalizacja spowodowała, że wałbrzyska kopalnia odrodziła się jak feniks z popiołów w postaci nowoczesnego Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia.

Na powierzchni 4,5 ha odnowiono zabytkowe obiekty poprzemysłowe z poszanowaniem górniczej tradycji i lokalnego kolorytu.

Ocieplenie od wewnątrz
Zespół ceglanych obiektów z XIX i XX wieku poddano kompleksowej renowacji. Wyzwaniem było podniesienie standardu termicznego zabudowań. Ceglanych budynków o bogato zdobionych elewacjach nie można było ocieplić tradycyjną metodą. Podlegający ochronie konserwatorskiej zespół mógł być termomodernizowany wyłącznie od środka. Utrudnieniem było wysokie zawilgocenie murów – obiekty stały przez kilka lat bez opieki, część z nich miała dziurawe dachy, woda zalewała ściany i stropy.

Ostatecznie jako materiału termoizolacyjnego użyto mineralnych płyt Multipor, które można bezpiecznie stosować od środka. To nie tylko doskonała izolacja termiczna, ale również materiał o bardzo dobrych parametrach przepuszczalności pary wodnej, który działa jak naturalny regulator wilgotności powietrza w pomieszczeniu.

Do ocieplenia zabudowań kopalni Julia zastosowano płyty Multipor o grubości 5 i 10 cm.

Multipor – ratunek dla historycznych fasad
Multipor to innowacyjny system ocieplenia ścian od wewnątrz, szczególnie polecany do termomodernizacji obiektów historycznych oraz budynków o wartościowych fasadach, w które nie powinno się lub nie można ingerować.

Mineralne płyty Multipor są elementami wykonanymi z bardzo lekkiej odmiany betonu komórkowego – ich gęstość wynosi do 115 kg/m3, przez co charakteryzują się wysoką izolacyjnością termiczną (współczynnik przewodzenia ciepła λ10, dry = 0,042 W/mK), a ich montaż od wewnątrz przegród poprawia parametry cieplne budynku i zapobiega pochłanianiu energii cieplnej przez masywne ściany budynku. To znacząco polepsza warunki użytkowania obiektu oraz przyczynia się do oszczędności energii i czasu niezbędnych do jego ogrzania.

Multipor jest materiałem o wysokiej przepuszczalności pary wodnej (μ = 3), którego zdolność do pochłaniania pary wodnej oraz zdolność szybkiego wysychania sprawia, że można go bezpiecznie stosować bez warstwy paroizolacji. Ten mineralny paroprzepuszczalny materiał ogranicza zjawisko wykroplenia na wewnętrznej powierzchni ścian oraz niweluje ryzyko rozwoju grzybów pleśniowych.

System ocieplenia ścian od wewnątrz Multipor bazuje na wykorzystaniu materiału izolacyjnego, dla którego zawilgocenie nie jest szkodliwe i którego system działania zakłada kondensację wilgoci w porach tego materiału w okresie niskich zewnętrznych temperatur oraz jej wyparowanie w okresie letnim.

Bezpieczny i niepalny
Multipor to materiał o najwyższej klasie odporności na ogień A1. W przypadku pożaru płyty z betonu komórkowego Multipor hamują rozprzestrzenianie się ognia na inne pomieszczenia, ograniczają nagrzewanie się ścian, nie wydzielają dymu, trujących gazów czy płonących kropel. Dzięki temu w razie niebezpieczeństwa mieszkańcy mają więcej czasu na bezpieczną ewakuację. Pozwala to na bezpieczne stosowanie płyt jako ocieplenia ścian i konstrukcji stropowych.

Prosty montaż
Płyty Multipor przytwierdza się do powierzchni ściany tylko za pomocą systemowej zaprawy Multipor. Nie wymagają one kołkowania lub innych mocowań mechanicznych. Prosty montaż i łatwość obróbki płyt Multipor znacznie skracają czas prac remontowych w stosunku do ocieplenia budynku metodą tradycyjną. Ocieplanie ścian od wewnątrz za pomocą płyt Multipor może odbywać się przez okrągły rok, niezależnie od warunków pogodowych.

W przypadku wałbrzyskiej kopalni ważne było ocieplenie załamań ścian czy trudnych miejsc wokół zakończonych łukowo okien. Płyty Multipor, dzięki łatwości ich obróbki, można z powodzeniem stosować do termomodernizacji ościeży okien nawet o najbardziej skomplikowanych kształtach.

Po spektakularnej renowacji Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu stanowi obecnie największą atrakcję turystyki przemysłowej w Polsce. O jego klasie świadczy obecność na Europejskim Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH).

Małgorzata Bartela, Tomasz Malkowski
Xella Polska
Foto: S. Mateńczuk, dzięki uprzejmości Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia