Kościół dominikański w Tarnobrzegu powstał na przełomie XVII i XVIII wieku, prawdopodobnie według projektu Jana Michała Linka. Niewątpliwie od samego początku w szczycie kościoła przewidziane było malowidło. Mógł je namalować ojciec Tomasz Frydrychowicz, tutejszy przeor w latach 1712–18.

Przez wieki bryła klasztoru wrosła w pejzaż miasta, a Matka Boża Różańcowa trwała, patrząc z obrazu, jak się ono rozwija. Pomimo uszkodzeń jakie przynosił czas, obraz ciągle odnawiano, z wielką pieczołowitością i szacunkiem dla każdego detalu. To był ciągle ten sam obraz… Niestety w latach 80. XX wieku stworzono w tym miejscu inną kompozycję, zgodną z ówczesnym duchem czasów. Nietrwałe farby szybko wypłukała woda, odsłaniając ślady malowidła barokowego. Przy ogromnej pomocy merytorycznej Pana Dominika Komady (Kierownik Delegatury w Tarnobrzegu Podkarpackiego Wojewódzkiego Urzędu Konserwatorskiego), zebranych zostało dużo archiwaliów. Wykonana przeze mnie analiza archiwalnych fotografii oraz śladów na tynkach z różnych okresów potwierdziła wierne trwanie oryginalnej kompozycji.

Barokowy malarz tworzył, wzorując się na znanych obrazach, które w środowisku dominikańskim często powielano. Stanowiły one dla mnie cenny materiał do pracy, podobnie jak materia pięknych barokowych malowideł, które spotykam w południowej Polsce.Po oczyszczeniu powierzchni ściany i jej wzmocnieniu przystąpiłam do uzupełniania warstwy malarskiej po śladach. Prace wykonano farbami szwajcarskiej firmy Farby KABE Polska Sp. z o.o., której technolog cały czas czuwał nad działaniami konserwatorskimi. Kolor farbom nadałam, dodając pigmenty mineralne i historyczne, używane także w okresie baroku. Do prac związanych z uzupełnieniem warstwy malarskiej wykorzystałam polikrzemianową farbę na podłoża trudne spękane – Novalit F. Dodatkowo całą powierzchnię pokryłam warstwą przeźroczystej polikrzemianowej farby lazurującej – Novalit L. Zastosowane materiały są odporne na działanie słońca i nie płowieją z czasem.

Wielkim wyzwaniem było stworzenie malowidła jak najwierniej przypominającego barokowe al fresko, które malowane było wodą wapienną na mokrym tynku, pomimo użycia farb nam współczesnych, które gwarantują znacznie większą trwałość.

Kompozycja obrazu składa się z bardzo materialnej, masywnej, niby złoconej ramy, którą ozdabiają ciężkie ornamenty, plecione festony i stylizowane liście akantu oraz pęki róż. W zwieńczeniu symbol maryjny ozdobiony jest królewską koroną i berłem oraz białą lilią. W dolnej części obrazu, wśród laurowych liści widoczny jest herb dominikański w stylizowanym kartuszu. W ramie barokowy malarz zrobił jakby dziurę, iluzję prześwitu poprzez murowany szczyt kościoła, gdzieś w przestrzeń nieba. Tam, jeszcze w swojej cielesnej postaci, klęczy wśród chmur święty Dominik, towarzyszy mu pies z pochodnią (symbol dominikanów), a w oddali otoczona światłem usiadła Maryja z Dzieciątkiem. W życzliwym pochyleniu podaje różaniec Dominikowi.

Do szczytu kościoła otoczonego chmurami i ptakami docierają odgłosy miasta, a Maryja, jak od wieków, spogląda życzliwie na Tarnobrzeg.

film: https://www.youtube.com/watch?v=KD8tp8Zu-ko
www.elzbietagrabos.pl

Autor: Elżbieta Graboś
Artysta plastyk, Konserwator dzieł sztuki
przy współudziale Farby KABE Polska Sp. z o.o.